مزایا و محدودیت‌های فناوری 3LCD

ما قبلاً در بخش مقالات آی پروژکتور نحوه عملکرد فناوری 3LCD را توضیح داده‌ایم. در این مقاله به سراغ امتیازات مختلف فناوری 3LCD و برخی از محدودیت‌های آن خواهیم رفت.

 

مزایای 3LCD

عملکرد و قیمت بهتر در ویدئو پروژکتورهای سینمای خانگی

دلیل اصلی موفقیت ویدئو پروژکتورهای LCD در بازار سینمای خانگی، مزیت چشمگیر آن‌ها در بحث قیمت است. به‌خصوص در میان محصولات دارای رزولوشن 1080p، این ویدئو پروژکتورهای LCD هستند که در برابر پولی که پرداخت می‌کنید بهترین کیفیت ممکن را ارائه می‌دهند. به‌علاوه، معمولاً این مدل‌ها دارای ویژگی‌های اضافی متنوعی هستند که حتی در صورت وجود در ویدئو پروژکتورهای DLP، در مدل‌های DLP هم قیمت آن‌ها وجود ندارد.

امتیاز قیمت LCD نسبت به DLP در مدل‌های سینمای خانگی از بقیه بارزتر است. چنین تفاوت قیمتی در مدل‌های تجاری مخصوص پخش از طریق موبایل و مدل‌های مناسب برای اتاق‌های کنفرانس وجود ندارد. یکی از دلایل این تفاوت قیمت این است که تولیدکنندگان DLP در بیشتر مدل‌های تجاری می‌توانند از color wheel یا چرخه‌های رنگ ارزان‌تر دارای سرعت دو برابر استفاده کنند، اما در ویدئو پروژکتورهای مخصوص سینمای خانگی استفاده از چرخه‌های رنگ بسیار سریع و تجهیزات الکترونیکی سریع‌تر متناسب با آن‌ها ضروری است.

 

کنتراست بالاتر در ویدئو پروژکتورهای سینمای خانگی

بسیاری از ویدئو پروژکتورهای LCD مخصوص سینمای خانگی توانسته‌اند رقبای DLP خود را از نظر کنتراست و عمق رنگ سیاه پشت سر بگذارند. این موضوع به‌خصوص در مورد مدل‌های LCD که از پنل‌های غیر ارگانیک و فناوری اتو آیریس (Auto Iris یا تنظیم اتوماتیک آیریس) استفاده می‌کنند مصداق دارد. تولید پنل‌های غیر ارگانیک پرهزینه‌تر است، لذا در ویدئو پروژکتورهای تجاری ارزان‌تر از چنین پنل‌هایی استفاده نمی‌شود.

بخشی از دلیل کنتراست بالاتر این مدل‌ها بسته بودن محیط کریستال مایع در حالت استراحت است (یعنی رنگ سیاه) و بازشدن آن به ولتاژ نیاز دارد. این دقیقاً در نقطه مقابل LCD های ارگانیک قرار می‌گیرد که فضای کریستال مایع آن‌ها در حالت استراحت باز است (حالت پخش حداکثر نور) و برای بسته شدن به ولتاژ نیاز خواهد داشت. مزیت ذاتی پنل‌های غیر ارگانیک در رابطه با کنتراست باعث شده تا LCD در بازار سینمای خانگی به رقیب شکست‌ناپذیرتری تبدیل شود. به‌علاوه، مخصوصاً «انسی کنتراست» ویدئو پروژکتورهای LCD پیشرفت قابل‌توجهی داشته است.

بر طبق آزمایشات ما، معمولاً محدوده انسی کنتراست ویدئو پروژکتورهای LCD دارای پنل‌های ارگانیک 250:1 است، درحالی‌که عملکرد مدل‌های دارای پنل‌های غیر ارگانیک به 400:1 تا 450:1 می‌رسد.

تولیدکنندگان 3LCD در جهت توسعه سیستم‌های اتو آیریس کارآمدی که کنتراست بالاتری دارند بی‌وقفه تلاش کرده و می‌کنند. البته هیچ محدودیت فنی شناخته‌شده‌ای وجود ندارد که مانع تولیدکنندگان DLP برای مبادرت به چنین تلاشی شود؛ مشکلی که وجود دارد این است که در این صورت قیمت ویدئو پروژکتورهای DLP بیشتر خواهد شد و این در حالی است که در حال حاضر و با قیمت‌های کنونی نیز مدل‌های LCD از نظر قیمت در بازار سینمای خانگی پیروز میدان هستند.

علاوه بر این، از نظر عمده تولیدکنندگان، کنتراست DLP اگرچه خارق‌العاده نیست، اما کفایت می‌کند؛ لذا بهبود اتو آیریس از دید آن‌ها ضروری به نظر نمی‌رسد. به همین دلیل، اغلب تولیدکنندگان ویدئو پروژکتور در استفاده از سیستم‌های اتو آیریس در مدل‌های DLP سینمای خانگی عملکرد کندی داشته‌اند.

 

نویز کمتر و پایداری بهتر تصویر

نویز یا آرتیفکت متحرک و حالت رنگین‌کمانی، مختص ویدئو پروژکتورهای DLP تک تراشه‌ای است و ازآنجایی‌که چنین عوامل ناخواسته‌ای در ویدئو پروژکتورهای LCD وجود ندارد، اگر یک ویدئو پروژکتور LCD را در کنار یک مدل DLP هم‌رده در قیمت و عملکرد آن قرار بدهید، احتمالاً تصویر ویدیوی مدل LCD پایدارتر و یکنواخت‌تر و همچنین واضح‌تر و عاری از نویز به نظر خواهد رسید.

تصویر واضح‌تر در حالت دیتا

ازآنجایی‌که ساختار پیکسلی LCD تفکیک‌شده‌تر از ساختار پیکسلی DLP است، معمولاً تصاویر واضح‌تری تولید می‌شود. این وضوح به‌خصوص در ویدئو پروژکتورهای تجاری دارای رزولوشن پایین‌تر (SVGA و XGA) و مخصوصاً در نمایش دیتا (اطلاعات متنی و اسلاید پاورپوینت) مشهود است.

درواقع در همین رزولوشن‌هاست که حالت پیکسل پیکسل شدن تصویر LCD یا اصطلاحاً اثر screendoor در تصاویر ویدیویی به چشم می‌آید؛ اما مزیت این تفکیک پیکسلی بهتر در نمایش واضح‌تر دیتا آشکار می‌شود. معمولاً در هنگام نمایش دیتا در رزولوشن‌های SVGA و XGA، تصویر ویدئو پروژکتورهای DLP در مقایسه با مدل‌های LCD کمی تار به نظر می‌رسد.

تفاوت در وضوح تصویر در رزولوشن‌های بالاتر به حداقل می‌رسد و در نمایش ویدئو در ویدئو پروژکتورهای 1080p دیگر تفاوتی به چشم نمی‌آید. هر دوی این فناوری‌ها در رزولوشن 1080p می‌توانند تصاویر بسیار واضحی تولید کنند و معمولاً تفاوت‌های احتمالی به دلیل عواملی مانند کیفیت لنز و نحوه پردازش تصویر است که اساساً ربطی به فناوری استفاده‌شده در نمایش تصویر ندارند.

 

انعطاف‌پذیری بیشتر در نصب ویدئو پروژکتورهای سینمای خانگی

اغلب ویدئو پروژکتورهای LCD سینمای خانگی دارای لنزهایی با زوم دو برابری بوده و دامنه لنز شیفت افقی و عمودی وسیعی دارند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که نصب این مدل‌ها تقریباً در هرجایی امکان‌پذیر باشد. در طرف مقابل، معمولاً ویدئو پروژکتورهای DLP زوم کمی دارند و بدون لنز شیفت بوده یا دامنه لنز شیفت آن‌ها بسیار محدود است. این محدودیت‌ها غالباً باعث می‌شود که برای پخش تصویر در مکان و ابعاد موردنظر خود مجبور شوید که دستگاه را در جای خاصی نصب کنید.

برای علاقه‌مندان خودکفای سینمای خانگی که بودجه زیادی ندارند، انعطاف‌پذیری لنز مدل‌های LCD جذاب‌تر خواهد بود؛ چراکه بیشتر ویدئو پروژکتورهای DLP باید زیر سقف نصب شوند، درحالی‌که در مورد اغلب ویدئو پروژکتورهای LCD این‌طور نیست. بنابراین در هزینه اضافی پایه سقفی و کابل‌های طولانی صرفه‌جویی خواهد شد. به‌علاوه، دشواری نصب کابل بر روی دیوار و سقف یا نیاز به تحمل منظره ناخوشایند امتداد کابل‌ها نیز از بین می‌رود.

 

راندمان نوری بیشتر با مصرف برق کمتر

اساساً راندمان نوری فناوری LCD بیشتر است. ویدئو پروژکتورهای LCD با استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف‌تر غالباً همان روشنایی مدل‌های DLP را تولید می‌کنند. این در مقایسه بین ویدئو پروژکتورهای LCD با ویدئو پروژکتورهای DLP که در چرخه رنگ خود فاقد قسمت سفید هستند بیشتر به چشم می‌آید. به‌عنوان نمونه، در مقایسه دو مدل پرطرفدار سینمای خانگی 1080p، ویدئو پروژکتور LCD مدل AE3000 پاناسونیک با یک لامپ 165 واتی 1600 انسی لومن نوردهی دارد؛ درحالی‌که ویدئو پروژکتور DLP مدل Z15000 شارپ با یک لامپ 250 واتی همین میزان نور را تولید می‌کند. چنین تفاوتی می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر مصرف برق داشته باشد؛ به‌علاوه، در مقدار گرمایی که از شیارهای تهویه ویدئو پروژکتور در فضا متصاعد خواهد شد نیز مؤثر خواهد بود.

 

نقاط ضعف و محدودیت‌های 3LCD

نامشخص بودن عمر پنل‌های LCD

مواد ارگانیک مورداستفاده در اغلب پنل‌های LCD با قرار گرفتن طولانی‌مدت در برابر نور فرابنفش شدید و گرمای زیاد در بلندمدت دچار فرسایش می‌شود. این فرسایش می‌تواند به تغییر رنگ تصاویر و کاهش کنتراست منجر شود. تنها راه برطرف کردن مشکل، تعویض پنل LCD خراب است که معمولاً بسیار پرهزینه خواهد بود. درواقع، اغلب خریداری یک ویدئو پروژکتور جدید مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

البته سؤال اصلی این است که این پنل‌ها چقدر دوام می‌آورند؟ متأسفانه هیچ اطلاعات و آماری در این رابطه در دست نیست که توسط یک نهاد مستقل تهیه شده و در اختیار عموم قرار گرفته باشد. معمولاً تولیدکنندگان LCD اصلاً سخنی از فرسایش LCD به میان نمی‌آورند؛ بنابراین عمر قابل پیش‌بینی آن را نیز ذکر نمی‌کنند. به‌طورکلی، اغلب تولیدکنندگان LCD اعتقاد دارند که در زمانی که عمر پنل به سر می‌رسد، مدت‌ها از عمر مفید ویدئو پروژکتور گذشته است.

یکی از مراجع قابل‌اعتماد و بسیار مجرب که در توسعه هر دو فناوری LCD و DLP دستی بر آتش دارد معتقد است که دامنه عمر پنل‌های LCD بین 4000 تا 10000 ساعت است که البته این به میزان روشنایی ویدئو پروژکتور بستگی خواهد داشت: نور بیشتر فشار بیشتری را بر پنل وارد می‌کند و این باعث فرسایش سریع‌تر آن خواهد شد. مدل‌های کم‌نورتر، مانند ویدئو پروژکتورهای سینمای خانگی فشار کمتری ایجاد می‌کنند و لذا عمر بیشتری خواهند داشت.

تگزاس اینسترومنتس (Texas Instruments) -به‌عنوان سومین شرکت بزرگ در زمینه تولید نیمه‌رساناها پس از اینتل و سامسونگ- در طول هفت سال گذشته آزمایشات متعددی را برای تعیین عمر پنل‌های LCD انجام داده است. متخصصان این شرکت با توجه به این آزمایشات اعتقاد دارند که پنل‌های LCD سریع‌تر از آن چیزی که تولیدکنندگان آن‌ها اعلام می‌کنند و قطعاً با سرعت بیشتری از 4000 ساعت مذکور دچار فرسایش می‌شوند.

پاسخ تولیدکنندگان LCD به این ادعا این بود که آزمایشات تگزاس اینسترومنتس با استفاده مستمر از ویدئو پروژکتورهای LCD در 24 ساعت شبانه‌روز و 7 روز هفته برای چندین ماه متوالی انجام گرفته و بر طبق اعلام 3LCD و اپسون، ازآنجایی‌که ویدئو پروژکتورهای مورداستفاده در این آزمایش‌ها هرگز برای فعالیت مستمر و تحت فشار قرار گرفتن طراحی نشده‌اند، نتایج اعلام‌شده نمی‌تواند با تجربه یک کاربر معمولی شباهتی داشته باشد.

عرضه پنل‌های LCD غیر ارگانیک پیشرفت مهمی است که در پاسخ به این مسئله انجام گرفت. از لحاظ تئوری، پنل‌های LCD غیر ارگانیک نباید دچار فرسایشی مشابه با پنل‌های ارگانیک شوند، چراکه اساساً مواد ارگانیکی که تحت گرما و اشعه فرابنفش شدید از بین می‌رود در پنل‌های غیر ارگانیک وجود ندارد.

بااین‌وجود، تولیدکنندگان LCD هیچ تفاوتی را در زمینه طول عمر این پنل‌ها نه تائید و نه رد می‌کنند، چراکه به‌عنوان بخشی از سیاست خود اساساً در این موضوع دست به هیچ اظهارنظری نمی‌زنند. تگزاس اینسترومنتس نیز در مورد عمر قابل‌انتظار پنل‌های غیر ارگانیک اظهار نظر نکرده است.

 

کنتراست کمتر در ویدئو پروژکتورهای تجاری

اغلب ویدئو پروژکتورهای LCD تجاری و کلاسی با استفاده از LCD های ارگانیک نسبتاً ارزان و بدون بهره‌گیری از اتو آیریس ساخته می‌شوند. کنتراست این مدل‌ها معمولاً در بازه 400:1 تا 700:1 قرار می‌گیرد. در طرف مقابل، کنتراست اغلب ویدئو پروژکتورهای DLP دارای رزولوشن، نوردهی و قیمت مشابه، به 2000:1 یا بیشتر می‌رسد.

این تفاوت در واقعیت بیشتر از آنکه یک نقطه‌ضعف فنی باشد، یک حربه بازاریابی است. معمولاً در بیشتر موقعیت‌های تجاری و آموزشی، از ویدئو پروژکتور در محیط‌های نسبتاً روشن استفاده می‌شود. در شرایطی که فقط به‌اندازه‌ای نور در محیط وجود داشته باشد که مثلاً دانش آموزان بتوانند یادداشت‌برداری کنند، امتیاز کنتراست ویدئو پروژکتور تا حد زیادی غیرکاربردی و بی‌معنی خواهد بود.

کنتراست واقعی تصویر پخش‌شده بر روی پرده در نور محیط متوسط، فارغ از پتانسیل تئوریک کنتراست ویدئو پروژکتور، معمولاً حدود 50:1 است. درعین‌حال، مزیت ظاهری DLP نسبت به LCD در امتیاز کنتراست برای خریدارانی که از تأثیر نور محیط بر نسبت کنتراست آگاهی ندارند می‌تواند مهم‌تر از چیزی که درواقع هست به نظر برسد.

 

امکان ظاهر شدن لکه‌های ناشی از گردوغبار در تصویر

ازآنجایی‌که منبع روشنایی LCD پلمپ نشده است، امکان نشستن گردوغبار بر روی پنل‌های LCD و در نتیجه، ایجاد لکه‌های تیره‌وتار بر روی تصویری که پخش می‌شود وجود دارد. معمولاً این حالت در نمایش تصاویر ثابت، مانند دیتا یا عکس مشکل زیادی را به وجود نمی‌آورد. اما مشاهده یک عنصر ثابت در هنگام تماشای تصاویر متحرک می‌تواند بسیار آزاردهنده به نظر برسد.

هنگامی‌که لکه گردوغبار در کانال‌های قرمز یا آبی LCD ایجاد می‌شود آن‌قدر به چشم نمی‌آید که آزاردهنده باشد. اما هنگامی‌که این لکه‌ها در کانال سبز شکل می‌گیرند معمولاً کاملاً دیده می‌شوند. برخی از تولیدکنندگان روش‌هایی را ارائه می‌کنند که کاربر می‌تواند به کمک آن‌ها بدون نیاز به ارسال دستگاه برای پاک‌سازی، خودش لکه ایجادشده را رفع کند.

به‌عنوان‌مثال، یکی از این تولیدکنندگان به همراه ویدئو پروژکتورهای سینمای خانگی خود یک پمپ دستی عرضه می‌کند که به کمک آن می‌توان هوا را با فشار به پنل‌ها وارد کرد. در غیاب چنین راهکارهایی باید به‌عنوان آخرین راه حل، ویدئو پروژکتور خود را در جعبه آن قرار داده و برای ارسال به یکی از مراکز خدمات شرکت تولیدکننده آماده کنید.

سازندگان LCD ادعا می‌کنند که سیستم‌های فیلتر هوای امروزی برتر از گذشته هستند و چنانچه فیلترها بر طبق راهنمای نگهداری ویدئو پروژکتور مرتباً به‌طورمعمول پاک‌سازی و تعویض شوند، ایجاد آلودگی به واسطه گردوغبار بسیار بعید خواهد بود. اغلب فروشندگان LCD پاک‌سازی گردوغبار را نیز به‌عنوان جزئی از خدمات گارانتی خود قرار داده‌اند؛ بنابراین خریداری ویدئو پروژکتورهایی که دوره گارانتی طولانی‌تری دارند منطقی‌تر خواهد بود.

در بررسی ویدئو پروژکتورهای مختلف هیچ راهی برای ارزیابی میزان ریسک آلوده شدن به گردوغبار برای هیچ مدلی وجود ندارد. البته می‌توانیم بگوییم که در مورد ویدئو پروژکتورهای LCD که ما مورد بررسی قرار داده‌ایم یا مدل‌هایی که برای آمارگیری روشن نگه می‌داریم به‌ندرت شاهد چنین مشکلی بوده‌ایم. درهرصورت، با توجه به طولانی بودن بازه زمانی تقریباً دوماهه‌ای که تولیدکنندگان ویدئو پروژکتور برای تمیزکردن فیلترها در شرایط عادی توصیه می‌کنند هیچ بعید نیست که کاربران این امر مهم را فراموش کنند. هنگامی‌که مراقبت لازم نسبت به فیلترها انجام نشود، ریسک ورود گردوغبار و تبعات ناخوشایند آن برای کاربر افزایش پیدا خواهد کرد.